Goodbye sleutelbuis, hallo SOS Toegang; Geen deur of slagboom blijft meer dicht voor brandweer regio Den Bosch

DEN BOSCH – De brandweer Brabant-Noord zou bij een uitruk vanaf nu geen last meer moeten hebben van afgesloten gebouwen, straten en terreinen. De brandbestrijders nemen het systeem SOS Toegang in gebruik, een soort digitaal Sesam, open u. Wat zijn de ervaringen bij andere brandweerregio’s?

Wat is SOS Toegang?

SOS Toegang werkt met een beveiligd systeem dat direct communiceert met elektronische slagbomen, toegangsdeuren of beweegbare obstakels in de weg. Zodra een brandweerwagen nadert, wordt het systeem door een knop op het scherm geactiveerd en kan de brandweer naar binnen of verder rijden. Volgens de brandweer voorkomt het systeem vertragingen wanneer hulpverleners onderweg zijn naar branden, ongevallen of andere calamiteiten.

Hoe ging dat dan tot nu toe?

Daar had de brandweer een hele trits methodes voor. Zo worden de beweegbare wegafsluitingen bij calamiteiten aangestuurd door losse transponders (een apparaat dat een signaal uitzendt waar de afsluiting op reageert) of kentekenlezers. Soms moest de meldkamer een speciaal nummer bellen om de wegafsluiters aan te zetten. Het bijhouden van alle benodigde gegevens en het bedienen van de systemen was tijdrovend.

Daarnaast maakt de brandweer gebruik van zogeheten sleutelbuizen of -kluizen, een kluis aan de buitenkant van een gebouw met daarin de sleutel waarmee de brandweer naar binnen kan.

Werkte dat niet?

Jawel, maar door het ratjetoe aan manieren om ergens binnen te komen, ging dat weleens fout of ging er kostbare tijd verloren. De richtlijn van Brandweer Nederland is om met ingang van 2026 te stoppen met de sleutelkluizen.

Eigenaren van gebouwen zijn vanaf volgend zelf verantwoordelijk voor het verlenen van toegang en daarvoor moeten ze zelf maatregelen nemen. Dat kan bijvoorbeeld door de sloten van de deuren te koppelen met de brandmelders, door een beveiligingsdienst in te schakelen of door het openen van deuren op afstand mogelijk te maken. De eigenaar van een pand kan er ook voor kiezen om ook gebruik te maken van SOS Toegang.

Is SOS Toegang nieuw?

Nee, het is zelfs al tien jaar oud. In 2014 startte de ambulancedienst IJsselland een project om de aanrijtijden van ambulances te verbeteren. Eén van de grootste obstakels bleek de aanwezigheid van slagbomen bij campings en bungalowparken. Ambulances hadden vaak sleutels of pasjes voor tientallen locaties, maar soms net niet de juiste. En dan zorgde dat voor vertraging.

Een zendertje in de auto waar de slagbomen op reageerden bleek het ei van Columbus. Alle ambulancediensten van Nederland namen het systeem in de loop der tijd over en er is inmiddels een landelijke dekking. Ook de brandweer krijgt steeds meer interesse.

Wat zijn de grootste obstakels voor hulpverleners?

In bijna de helft van de gevallen zijn dat slagbomen en in een kwart gaat het om hekken, blijkt uit cijfers van Stichting SOS Toegang over 2024. In de praktijk moet de brandweer nog wel eens palen afzagen of slagbomen slopen om op een terrein te komen. Dat laatste gebeurde bijvoorbeeld bij een brand in een gebouw met gasflessen op een camping in Elburg in februari 2023.

In oktober 2023 waren brandweermensen in hartje Amsterdam meer dan tien minuten bezig om paaltjes te verwijderen. Het was niet eens een spoedgeval, maar de brandweermannen stonden te vloeken en te tieren. Zij zeiden tegen de verslaggever van Het Parool: ,,Stel je voor dat er wel brand is en wij staan hier te kloten met paaltjes. Dan hangen daar op de gracht de mensen wel met hun nageltjes aan de kozijnen. Als dit verdergaat, gaan er doden vallen.”